Verzamelterm

Wat wordt er nu precies verstaan onder de term ‘Broderie d’Art’?

Borduren in Nederland is vooral bekend als het versieren met naald en draad. De meeste mensen herkennen het beeld van een moeder of oma die met een voorgedrukt kruissteek motief -soms jarenlang- werken aan een geboorte lap of schilderij. In hobby- of naaldkunst- kringen wordt een vrijere vorm van versieren toegepast werkend vanuit een meer persoonlijke inspiratiebron. Tot slot is er een groep kunstenaars die borduurwerk een plaats geven in een samenspel van verschillende technieken (schilderen, fotografie, objecten).

In Frankrijk is er een traditie op het gebied van couture waarbij kleding voor speciale gelegenheden rijk wordt versierd. Hiervoor worden al honderden jaren verschillende vormen van borduren toegepast. Eén van de meest opvallende is het borduren met kralen, pailletten en parels. De reden hiervoor is dat het materialen zijn die bij avondlicht prachtig reflecteren. Een effectieve manier om de drager van de kleding ‘in de schijnwerpers’ te zetten …

Beading

Wanneer er wordt geborduurd met kralen (Eng.: beads), dan spreekt men wel van ‘BEADING’. Het is op dit punt dat er dikwijls verwarring ontstaat.

Kralen kunnen op twee manieren worden verwerkt: ‘gewoon’ met naald en draad, kraal voor kraal met de hand, OF … met de Lunévillenaald, waarbij er sneller gewerkt kan worden omdat de kralen zijn ‘voorgeregen’ en met een kettingsteek worden bevestigd. Deze techniek die zo’n honderd jaar geleden werd ontwikkeld, heeft een enorme verandering teweeg gebracht op borduurgebied.

Mensen die gebruik maken van de Lunévillenaald spreken vaak over ‘broderie d’art’. Strikt genomen is het een onderdeel van ‘broderie d’art’, waarbij veelal de nadruk ligt op het verwerken van kralen en pailletten. In de foto hieronder zie je hoe dit eruit ziet:

Voor mij heeft deze vorm van borduren weinig aansprekends. Het oogt wat saai en ‘plat’. Deze vorm van borduren met kralen kan een ‘kruissteek’ gevoel oproepen, wanneer er met kralen op kinderlijke wijze een patroon wordt ingevuld. Dan zijn het weer de kleuren die het patroon bepalen, en dit is minder interessant.

Dat beading echter ook tot prachtige resultaten kan leiden, bewijzen deze foto’s:

Het werk van Agija Rezcova, een Letse ontwerpster die via Etsy prachtige, handgemaakt sieraden verkoopt.

Broderie d’Art

En hier komt mijn definitie van ‘Broderie d’art’ om de hoek kijken:

‘ Broderie d’Art is een verzamelterm voor borduurtechnieken die in de couture worden gebruikt voor het bewerken van stoffen. Hierbij worden veel verschillende materialen op zodanige wijze verwerkt, dat het resultaat elke keer verrassend en anders is. Dit komt door de verschillen in reflectie van de gebruikte materialen en door het feit dat dit borduurwerk drie dimensionaal is, in tegenstelling tot een platte verwerking.’

Logisch gevolg is, dat tijdens mijn cursussen er naast het werken met de Lunévillenaald ook veel aandacht is voor andere borduurtechnieken. Het is de combinatie van technieken die een afwisselend en spannend resultaat opleveren!

Een voorbeeld is het werk van een van mijn cursisten, Helga Mast, die dit folkloristische motief met een scala aan materialen en technieken een nieuwe dimensie heeft gegeven:

En ook dit ornament van Ecole Lesage in Parijs is een prachtig voorbeeld van de toepassing van technieken en materialen in een eenvoudige kleurstelling met een verbluffend effect: