Opkomst borduren met Lunévillenaald

De negentiende eeuw is de eeuw waarin het gebruik van de Lunévillenaald voor het eerst wordt geregistreerd (1810). Met de techniek van deze naald is het mogelijk om met kleine steken katoenen garen op een katoenen tule ondergrond verschillende soorten kantwerk na te bootsen. Doordat de steken snel gemaakt kunnen worden, neemt het gebruik van deze techniek in de eerste helft van de 19e eeuw een enorme vlucht. De techniek wordt toegepast op interieurstoffen en in kleding) en draait aanvankelijk om het werken met garen op tule. De techniek is voor de stad Lunéville wat de Eiffeltoren is voor Parijs: een monument. Sinds 1998 wordt er bewust gewerkt aan het behoud van de kennis van deze techniek om dit erfgoed voor de streek te bewaren.

Later in de 19e eeuw breiden de toepassingen voor de Lunévillenaald zich uit wanneer men ontdekt hoe met deze borduurtechniek eenvoudig kralen en pailletten in elke vorm op de stof kunnen worden bevestigd.

Gemeentemuseum Den Haag

Geen wonder dus dat in de tentoonstelling Romantische Mode in het Gemeentemuseum Den Haag veel kleding met borduurwerk te bewonderen valt. Een aantal voorbeelden die mij aanspreken zal ik hier met jullie delen.

Allereerst een tamelijk eenvoudige Empire japon, waarbij de rand rijk is geborduurd in roze en groen. Het borduurwerk volgt de geschulpte zoom (of is het andersom?). Heerlijk om naar te kijken!

Vervolgens hier twee voorbeelden van zwart-op-zwart. Hoewel het wat streng oogt, blijf ik zwart een prachtige kleur voor borduurwerk vinden. Altijd chique! De combatie van stof, kant en kralen geeft diepte en een zekere spanning in het geheel. Genoeg in elk geval om te blijven kijken en telkens weer een ander detail te zien.

In de volgende foto zie je een sierlijk motief, dat met slechts twee materialen is geborduurd: matte zwarte pailletten en zwarte kralen. Toch ziet het er ‘rijker’ uit ..:

In de japon hieronder zie je applicaties die vermoedelijk eerst op organza of batist zijn geborduurd met de Lunévillenaald met een dikker garen in de kettingsteek en die later op de jurk bevestigd zijn:

Mijn favoriet: eenvoud van Franse knoopjes

Helemaal verliefd ben ik op de Empire japonnen in wit. De eenvoudige belijning, samen met zorgvuldig bedacht en uitgevoerd borduurwerk maken de romantica in mij wakker:

 

Kralen borduursels

Voor mij sprongen er wat betreft kralen borduursels twee jurken met kop en schouders bovenuit:

In onderstaande foto kun je goed zien hoezeer het borduurpatroon afwijkt van het motief in de stof. De asymmetrische sluiting en bloemen van stof geven een zwierig accent:

Ook de volgende groene japon is sterk asymmetrisch:

Wat mij bij deze japon opvalt, is de combinatie van veel verschillende materialen in het borduurwerk. Voor mij is dat kenmerkend voor broderie d’art, en precies datgene wat borduurwerk zó interessant maakt, dat je ernaar blíjft kijken! Het donkergroen dat je op de schouder ziet, is bijvoorbeeld chenille garen. Dit garen heeft een pluizig uiterlijk; aaibaar en diep van kleur.

Ook bij de japon in zwart met ecru zie je het gebruik van chenille garen in bladmotieven toegepast. Hier voegt het volume toe aan een combinatie van tule, kant en mousseline.

Zilverwerk

Het zijn maar flitsen, maar vind je dit ook niet prachtig? Zilverwerk op tule geborduurd op de sleep van een japon … een droom!

Mr. Darcy

Verrassend in de tentoonstelling is de link die gelegd wordt tussen de periode 1800-1900 met alle veranderingen in de mode en de series en films op TV die op dit moment populair zijn en zich afspelen in dezelfde periode. Kostuums uit deze series staan naast de originele kledingstukken uit die tijd. Zo ook een aantal kostuums van Mr. Darcy … Op het kostuum hieronder zie je de details in kettingsteek (Lunévillenaald?) op de knopen:

 

Mocht je nog interesse hebben om deze tentoonstelling te bezoeken: het kan nog! Tot 22 maart 2015.