‘La mode: c’est le changement’ 

Bij de opening van de tentoonstelling ‘Het Ambacht van Jan Taminiau’ werd er gesproken door Hubert Barrère, creatief directeur van Atelier Lesage in Parijs. Al luisterend heb ik een paar van zijn uitspraken genoteerd, die ik hier graag met jullie deel:

‘La mode est de la schizophrénie creative …’

‘Fashion that is ‘clean’ and ‘pure’ is so boring!’

‘On a besoin de la couleur’

‘I LOVE detail in designs’

‘Creativity without passion is impossible!’

 

Hubert Barrère

Hubert Barrère is naast creatief directeur van Atelier Lesage, modeontwerper en corset-maker. Zijn eigen label is gebaseerd op ambachtelijke technieken, die zowel de kern van zijn werk omvatten alsook onderdeel zijn van wat hijzelf zijn ‘genetische code’ noemt.

Sprookje?

Hij vertelt over ambacht met grote passie. ‘Ik zou wel een sprookjesachtig verhaal willen vertellen over handwerk in de trant van ‘er was eens …’, maar de werkelijkheid is, dat al sinds het oude Egypte versierende handwerken bestaan. Arbeiders uit een dorp wijdden hun kennis, werk en creativiteit aan hun koning en god. De staat en religieuze instituties hebben van oudsher ambachten gebruikt om de associatie met macht en luxe te communiceren. Macht moet mooi zijn. Vanaf de Renaissance vestigden handwerklieden zich in Parijs om bij te dragen aan de glorie van het hof van François de Eerste. Maar het was pas in 1860, toen de haute couture zoals wij haar nu kennen, opkwam door het werk van Wort, dat deze handwerklieden een cruciale bijdrage aan de haute couture gingen leveren.

Gezocht: PASSIE

Ambachtslieden voeren ofwel een opdracht voor anderen uit, of zij ontwerpen voor een eigen label. Je moet voor dit soort werk niet alleen kennis hebben van specifieke technieken, maar je moet ook gepassioneerd zijn voor wat je doet. Noch de arbeidsomstandigheden, noch het niveau van de salarissen maken het erg waarschijnlijk dat dit de doorslaggevende factoren zijn om dit werk te gaan doen. Het is werk dat vaak achter de coulissen wordt verricht, in de schaduw van grote ontwerpers, door zogenaamde ‘kleine handen’ die anderen helpen een droom te verwezenlijken. Het is teamwork, waarbij in groot vertrouwen gezamenlijk aan een project wordt gewerkt.

De materialen waarmee wordt gewerkt worden steeds moeilijker te vinden. Toch zijn bedrijven die met deze materialen werken hier wel van afhankelijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat voor ateliers die werken met veren, glitter, ruwe of kunst-zijde, bloemen, bandjes, baleinen en andere specifieke verstevigingsmaterialen die bij het maken van bijvoorbeeld corsetten worden gebruikt, het managen en inkopen van voorraden een belangrijk aspect vormt om het voortbestaan van de onderneming te garanderen. Om een voorbeeld te noemen: de huidige voorraden van Atelier Lesage stelt hen in staat om tenminste tien jaar door te kunnen werken ( 20 seizoenen haute couture en 20 seizoenen prête-à-porter … ).

De rol van creativiteit

De relatie tussen een ontwerper en een gespecialiseerd atelier (zoals borduur-atelier Lesage) is uiterst persoonlijk en complex en gebaseerd op wederzijds begrip en vertrouwen. Het is de taak van het atelier om de droom van de ontwerper om te zetten in realiteit. De manier waarop dit tot stand komt, verschilt:

– De couturier kan contact met ons opnemen omdat hij iets specifieks in gedachten heeft. Zodra we begrijpen wat hij bedoelt, vertalen wij dit in parels en zijden, vormen en kaders. Met andere woorden: We make it work! We zetten hiervoor al onze technische trucs in om een verbazingwekkend effect te creëren. Vervolgens leggen wij onze schetsen en voorbeelden aan de ontwerper voor, die deze ofwel geheel, ofwel gedeeltelijk accepteerd.

– De couturier kan ook een bepaald thema voor ogen hebben. Wij gaan vervolgens bijpassende borduurvoorstellen maken, waarbij wij de stijl van de ontwerper in gedachten houden. Hierdoor komen er bij eenzelfde thema voor Chanel of Dior verschillende voorstellen op tafel.

– Wij presenteren elk seizoen een collectie eigen ontwerpen, tussen de 20 en 40 nieuwe voorbeelden per seizoen. Het spreekt voor zich dat dit een aanzienlijke investering vergt in tijd en geld.

Uit voorgaande kun je concluderen dat om een succesvol atelier te leiden een goede professional moet beschikken over de volgende kwaliteiten:

* Een grote algemene kennis om culturele referenties van de haute couture designer te kunnen interpreteren en deze te kunnen transformeren tot elegante ontwerpen

* Een gedegen kennis van de archieven en de cultuur van de bedrijfstak. Zonder een weerstand te hebben tegen verandering. In tegendeel: ambachtelijke vakmensen moeten van deze tijd zijn en innovatief denken. Onze hoofdzonden zijn ‘uit de mode’ zijn en ‘trendvolger’ zijn! Beide zijn uit den boze!

* Tot in detail op de hoogte zijn van de cultuur en de code van elke designer.

Elk atelier heeft een eigen stijl en kleurgebruik. De borduursels van Atelier Lesage staan bekend vanwege de rijke en barokke stijl, waar Montex bekend staat om hun moderne ontwerpen. Designers kiezen daarom ook bewust een atelier dat past bij hun visie.

De uiteindelijke eer van een ontwerp, van het hele creatieve proces, ligt bij de modeontwerper. Toeleverende ateliers blijven op de achtergrond en respecteren een houding van bescheidenheid en nederigheid. Zij houden zich verre van sterallures.

Happy few

Hoewel het eerzaam is om samen te mogen werken met topontwerpers, is er een uitgebreide werkcode die te allen tijde gerespecteerd moet worden. Hierin draait het om discretie, vertrouwelijkheid en beroepsgeheim. Borduurontwerpen worden bijvoorbeeld nooit aan verschillende modehuizen aangeboden. Daarnaast geldt er de ongeschreven regel, dat de verschillende ateliers nooit elkaars ontwerpen zullen kopiëren.

Economische veranderingen

Tussen gevestigde en nieuwe ontwerpers bestaan wel enige verschillen. Het gebrek aan begrip voor de ongeschreven regels in de branche maakt, dat jonge ontwerpers soms een manier van werken voorstaan die een bedreiging kan vormen voor de bedrijfstak.

Ook bij nieuwe potentiële klanten is vaak geen diepgaand begrip voor de werkwijze van de haute couture. De luxe hiervan wordt namelijk voor een groot deel gevormd door TIJD te hebben voor het hele ontstaans-proces van unieke kledingstukken. Veel jonge mensen gaan voor instant-mode, met hooguit een kleine aanpassing. Deze tendens heeft de haute couture wereld ingrijpend veranderd.

De noodzaak om zich aan te passen aan deze veranderende omstandigheden in markt doet zich voelen. Een aanpassing van het aanbod van ateliers kan hiervoor de oplossing zijn, waarbij naast de kwalitatief hoogwaardige ontwerpen waarmee zij de traditionele haute couture huizen bedienen, een nieuwe range bescheidener producten wordt ontwikkeld voor de  behoeften van een groter, minder aristocratisch publiek. Dit zou ook nieuwe mogelijkheden creëren om zich in bepaalde opkomende markten te vestigen.’

 

_________________________________________________________________________________________________

Saskia ter Welle ontwerpt mode en adviseert op het gebied van kleur en stijl. Daarnaast doceert zij Franse Haute Couture borduurtechnieken in Nederland en organiseert zij inspirerende bijeenkomsten voor vrouwen rond kleding, kleur en stijl.